Babenenem

ﺑَﺎﺑٓﻲ ﻧٓﻨٓﻢْ ﺗَﺼْﺮِﻳﻒْ ﺛُﻼَﺛِﻲ ﻣُﺠَﺮَﺩْ ۞ ﺑَﺎﺏْ كَڠﺍَﻭَﻝْ ﻧَﺼَﺮَ ﻳَﻨْﺼُﺮْ ﺑِﺎﻟْﻌِﺒَﺎد

فِيڠْدُﻭْ ﻭَﺯَﻥْ ﺿَﺮَﺏَ ﻳَﻀْﺮِﺏُ ﺍﻟْﺠَﻤَﻞْ ۞ ﺑَﺎﺏْ فِيڠ ﺗٓﻠُﻮْ ﻓَﺘَﺢَ ﻳَﻔْﺘَﺢُ ﺍﻟْﻌَﻤَﻞْ

فِيڠْفَاتْ ﻭَﺯَﻥْ ﻋَﻠِﻢَ ﻳَﻌْﻠَﻢُ ﺍﻟْﻌُﻠُﻮﻡْ ۞ ﺑَﺎﺏْ فِيڠْ ﻟِﻤَﺎﺣَﺴُﻦَ ﻳَﺤْﺴُﻦْ ﺑِﺎﻟْﻌُﻤُﻮﻡ

فِيڠْ ﻧٓﻢْ ﻭَﺯَﻥْ ﺣَﺴِﺐَ ﻳِﺤْﺴِﺐُ ﺍﻟْﻬِﻼَﻝْ ۞ ﻻَﺯِﻡْﻣُﺘَﻌَﺪْ ﻭَﺯَﻧِﻲ ﻧُﻮْﺭُﻭﺕْ ﻣَﻘَﺎﻝْ

ﻓِﻌْﻞٌ ﺛُﻼَﺛِﻲٌ ﺍِﺫَﺍ ﻳُﺠَﺮَّﺩُ  ۞ ﺍَﺑْﻮَﺍﺑُﻪُ ﺳِﺖٌّ ﻛَﻤَﺎﺳَﺘُﺴْﺮَﺩ‌‌ُ‍

ﺍَﺭِﻱْ ﻓِﻌِﻠٓﻲ كَڠْ بَڠْسَا ﺗٓﻠُﻮْ ﺣَﺮَﻑْ ۞ ﺑَﺎﺑٓﻲ ﻧٓﻨٓﻢْﺟُﻤْﻠَﻪْﻛَﺒِﻴﻪْ ﺑَﻜَﻞْ ﺗٓﺮَﺍﻑْ

ﻭَﺭْﻧَﺎ ﺛُﻼَﺛِﻲِّ ﺍﻟْﻤَﺰِﻳْﺪ ﺑَﺎﺏْ -١٤ ۞ ﻭَﺭْﻧَﺎ - ٣- ٤- ٥-٦ -ﺟٓﻼَﺱْ

ﻭَﺭْﻧَﺎ ﺍَﻭَﻝْ ﺑَﺎﺑٓﻲ - ٣ ﺯَﻥْ ﺍَﻛْﺮَﻡَ ۞ ﻟَﻦْ ﻓَﺮَّﺡَ ﻟَﻦْﻗَﺎﺗَﻞَ ﻛُﻦْ ﻋَﺎﻟِﻤَﺎ

ﻭَﺭْﻧَﺎ كَفِڠْدُو ﺍﻧْﻜَﺴَﺮَ ﺍِﺟْﺘَﻤَﻊَ ۞ ﺍِﺣْﻤَﺮَّ ﻟَﻦْ ﺗَﻌَﻠَّﻢَﺗَﺒَﺎﻋَﺪَ

ﻭَﺭْﻧَﺎ-٣ ﺑَﺎﺑٓﻲ-٦ ﺍِﺳْﺘَﺤْﺮَﺝَ ۞ ﺍِﻋْﺸَﻮْﺳَﺐَ ﺍِﺟْﻠَﻮَّﺩَڳنْچَاڠْ ﻧٓﺠَﺎ

فِڠْفَاتَى ﺍِﺳْﻠَﻨْﻘٰﻲ- ٥ ﺍِﻗْﻌَﻨْﺴَﺲَ ۞ كَفِيڠْ ﻧٓﻤٓﻲﺍِﺣْﻤَﺎﺭَّ ﻭِﻳﺲْ ﺗٓﺮَﺍڠْ ﺟَﺴَﺎ

ﺗَﺼْﺮِﻳﻒْ ﺭُﺑَﺎﻋِﻲ ﻣُﺠَﺮَّﺩْ ﺑَﺎﺑٓﻲ ﺳِﻴﺠِﻲ ۞ ﺩَﺣْﺮَﺝَﻣُﻠْﺤَﻘٓﻲ -٦ ﺭٓﻑْ ﺩِﻱ ﺍَﺟِﻲ

ﺣَﻮْﻗَﻞَ ﺟَﻬۡﻮَﺭَ ﻟَﺠُﻮﻧٓﻲ ﺑَﻴۡﻄَﺮَ ۞ عَشۡيَرَ ﺳَﻠْﻘَﻲﺟَﻠۡﺒَﺐَ ﻭٓﺭُﻭﻩْ ﺳِﺮَﺍ

ﻭَﺭْﻧَﺎ ﺭُﺑَﺎﻋِﻲِّ ﺍﻟْﻤَﺰِﻳﺪْ ﺭَﻭ ﺑَﺎﺏْ ﺗٓﻠُﻮْ ۞ ﻭَﺭْﻧَﺎ ﺍَﻭَﻝْﺗَﺪَﺣۡﺮَﺝَ ﻣُﻠْﺤَﻖْ وَوْﻟُﻮْ

ﺗَﺨَﻮْﻗَﻞَ ﺗَﺠَﻬْﻮَﺭَ ﺗَﺒَﻴۡﻄَﺮَ ۞ ﺗَﺴَﻠْﻘَﻲ ﻟَﻦْ ﺗَﺠَﻠْﺒَﺐَتَعَشْيَرَ

ﺗَﺸَﻴْﻄَﻦَ ﺗَﻘَﻠۡﻨَﺲَ ﻧٓﻨٓﻢْ ﺗٓﻠُﻮْ ۞ ﻟِﻴْﻤَﺎ -٦ - ١ -٦ -١ -

ﻭَﻭْﻟُﻮ

ﻭَﺭْﻧَﺎ كَفِڠْدُﻭْﻧٓﻲ ﺭُﺑَﺎﻋِﻲِّ ﺍﻟْﻤَﺰِﻳﺪْ ۞ ﺑَﺎﺑٓﻲ - ٢مُلْحَق - ١ ﺍَﺟَﺎ ﺑَﻠِﻴﺪْ

ﺯَﻥْ ﺍِﻗْﺸَﻌَﺮَّ ﻣُﻠْﺤَﻘِﻲ ﺇﻃْﻤَﺄَﻥَّ ۞ فِڠْدُﻭْ ﻭَﺯَﻥْﺍِﺣْﺮَﻧْﺠَﻢَ ﺍَﺟَﺎ ۑَنَا

ﺟُﻤْﻠَﻪْ ﻭَﺯَﻥْ ﺗَﺼْﺮِﻳﻒْ - ٣٩ ۞ ﺭَﺍﻣْﻔُﻮڠْ ﻛَﺒِﻴﻪْﺗٓﺮُﻭﺱْ ﺑِﻨَﺎ ﺟُﻤْﻠَﻪْ -٩

ﺻَﺤِﻴﺢْ ﻣِﺜَﺎﻝْ ﻧَﺎﻗِﺺْ ﻓَﻔَﺎﺗٓﻲ ﺍَﺟْﻮَﺍﻑْ ۞ ﻟَﻔِﻴﻒْﺭَﻭ٢ ﻣَﻬْﻤُﻮﺯْ-٣ ﻣُﻀَﺎﻋَﻒْ

ﺑِﻨَﺎ ﺻَﺤِﻴﺢْ ﺳٓﻔِﻲ سَكِيڠْ ﺣُﺮُﻭﻑْ ﻋِﻠَﺔْ ۞ ﻛُﻮْﺩُ

ﻭٓﺭُﻭﻩۡ ﺣُﺮُﻭﻑْ ﻋِﻠَﺔْ ﺗٓﻠُﻮ ﺗٓﻔَﺎﺕْ

ﺳِﻴْﺠِﻲ ﺍَﻟِﻒْ فِيڠْدَﻭْ ﺍِﻳَﺎ ﺍَﻭْﺭَﺍ ﺳَﻼَﻩْ ۞ كَفِيڠْ ﺗٓﻠُﻮْ

ﻭَﺍﻭْ ﺍَﺟَﺎ ڮٓلٓمْ ﻛَﻼَﻩْ

ﺑِﻨَﺎ ﻣِﺜَﺎﻝْ ﺣُﺮُﻭﻑْ ﻋِﻠَﺔْ نِيڠْ ﻑ ﻓِﻌِﻞْ ۞ ﻭَﺟُﻪَﻳَﻮْﺟُﻪْ ﻳَﺴَﺮَ ﻭَﻋَﺪْ ﻭَﺟِﻞْ

ﻧَﺎﻗِﺺْ ﺑِﻨَﺎ ﺣُﺮُﻭﻑْ ﻋِﻠَﺔْ نِيڠْ ﻝ ﻓِﻌِﻞْ ۞ ﻏَﺰَا ﺭَمَى ﺭَﺿِﻲَ ﻳَﺮْﺿَﻲ ﺑِﺎﻟْﻘَﻠِﻴﻞْ

ﺍَﺟْﻮَﺍﻑْ ﺑِﻨَﺎ ﺣُﺮُﻭﻑْ ﻋِﻠَﺔْ نِيڠْ ﻉ ﻓِﻌِﻞْ ۞ ﻗَﺎﻝَ

ﻳَﻘُﻮﻝْ ﺧَﺎﻑَ ﻳَﺨَﺎﻑْ ﻛَﺎﻝَ ﻳَﻜِﻴﻞْ

ﺑِﻨَﺎ ﻟَﻔِﻴﻒْ ﻣَﻘۡﺮُﻭﻥْ ﺣُﺮُﻭﻑْ ﻋِﻠَﺔْ ﺍَﻧَﺎ ۞ ﻉ ﻝ ﻓِﻌِﻞْﺷَﻮَى ﻃَﻮَى ﺭُﻭِﻳﻨَﺎ

ﻣَﻔْﺮُﻭﻕْ ﻟَﻔِﻴﻒْ ﺣُﺮُﻭﻑْ ﻋِﻠَﺔّ ﻑ ﻝ ﻓِﻌِﻞْ ۞ ﻭَقَىﻳَﻘِﻲ ﻭَﺟِﻲَ ﻳَﻮْﺟَﻲ ﺑِﺎﻟﺪَّﻟِﻴﻞْ

ﻣَﻬْﻤُﻮزْ ﺑِﻨَﺎ ﻫَﻤْﺰَﻩْ ﺍَﻧَﺎ ﻑ ﻉ ﻝ ۞ ﺃَﻣَﺮَ ﺳَﺄَﻝَ ﻗَﺮَﺃَﻛُﺘْﺐَ ﺍﻟْﻌِﻈَﺎﻡْ

ﺑِﻨَﺎ ﻣُﻀَﺎﻋَﻒْ ﺭَﻭڠْ ﺣُﺮُﻭﻑْ ﺩَﺍﺩِﻱ ﺳِﺠِﻲ ۞ﺗَﺸْﺪِﻳﺪْ ﻭَﺯَﻥْ ﻣَﺪَّ ﻭَﻓَﺮَّ ﺑِﺎﻟْﺤَﺞِّ

Ada 6 bab tashrif tsulasi mujarrod itu, bab yang pertama ialah seperti lafadz nashoro yansuru  (نَصَرَ يَنْصُرُ )tandanya ialah fatah ain fiil dalam fiil madinya berupa huruf shod ( ص ) dalam kalimah nashoro ( نصَر ) dan domah ain fiil dalam fiil mudorenya berupa huruf shod dalam kalimah yansuru ( ينصُر ). Bab kedua ialah doroba yadribu, tandanya ialah fatah ain fiil dalam fiil madi-nya berupa ro ( ر  ) dalam kalimah doroba ( ضَرَبَ ) dan kasroh pada ain fiil dalam fiil mudore-nya berupa huruf ro dalam kalimah yadribu ( يَضْرِبُ ). Bab ketiga ialah fataha yaftahu ( فَتَحَ يَفْتَحُ ) tandanya ialah fatah ain fiil dalam fiil madi-nya berupa huruf ta ( ت ) pada kalimah fataha (فتح ), dan fatah ain fiil dalam fiil mudore-nya berupa huruf ta ( ت ) pada kalimah yaftahu ( يفتَح ). Bab keempat alima ya'lamu ( علِم يعلَم ). Bab kelima hasuna yahsunu ( حسُن يحسُن ) bab ke-enam hasiba yahsibu ( حسِب يحسِب ).

Fiil tsulasi mujarod ada yang lazim ada yang muta'ad, fiil lazim ialah fiil yang hanya memiliki fa'il saja, sedangkan fi'il mutaad ialah fiil yang memiliki fa'il dan maf'ulbih. Fiil yang tergolong memiliki tiga huruf apabila sepi dari tambahan huruf (mujarrod) maka babnya ada enam.

Fiil tsulasi mazid (fiil 3 huruf yang ada tambahan huruf ) ada 14 bab, ada 3 pembagian, bagian pertama memiliki 3 bab,  bab 1. Akroma ( اكرم ). Bab 2. Farroha ( فرّح  )  . bab 3. Qootala ( قاتل  ). Bagian kedua memiliki 5 bab, bab 1. inkasaro ( انكسر  ). Bab 2, ijtama'a (اجتمع ) bab 3, ihmarro ( إحمّر  ), bab 4, ta'allama ( تعلّم ), bab 5, taba'ada ( تبا عد ), bagian ketiga memiliki  6 bab. bab 1, istakhroja ( استخرج  ), bab 2, i'syawsyaba ( اشوشب ), bab 3, ijlawwada ( اجلوّد  ), bab 4, islanqoo ( اسلنقى ), bab 5, iq'ansasa (اقعنسس ), bab 6, ihmaarro ( احمارّ ). 

Tashrif ruba'i mujarod (kalimah memiliki empat huruf sepi dari tambahan huruf) ada 1, yaitu dahroja ( دحرج ) memiliki mulhaq (persamaan ) enam yaitu : hauqola ( حوقل )